Hoe bouw je een huidallergie op? Ik gebruik altijd het voorbeeld van een emmer: elke keer als je met een bepaald ingrediënt in aanraking komt, vult die emmer zich. En op een gegeven moment is de emmer vol – dan ben je dus allergisch voor dit ingrediënt. Dit blijft je hele leven lang zo.

Sommige mensen hebben een hele grote emmer, die kunnen echt zonder problemen allerlei producten en ingrediënten gebruiken. Anderen hebben een piepklein emmertje, zij kunnen al op kinderleeftijd een allergie opbouwen (of opgebouwd hebben). Hoe groot jouw emmer is, dat weet je niet van tevoren. En dit is precies wat een huidallergie zo vervelend maakt – je kan het krijgen zonder dat je het doorhebt. Al tientallen jaren gebruik je bijvoorbeeld die fijne dagcrème zonder problemen, maar van de een op de andere dag kan je er niet meer tegen.

Als je eenmaal allergisch bent voor een bepaalde stof – kom je er nooit meer van af. Je zult dus altijd allergisch blijven voor het ingrediënt. Elke keer wanneer je huid ermee in aanraking komt, komen de klachten terug.

Soorten huidallergie

Huidallergie noemen we ook wel allergisch contacteczeem. Maar, anders dan bij het veelvoorkomende atopisch eczeem, is contacteczeem niet erfelijk bepaald: je bouwt het op doordat je huid herhaaldelijk in contact komt met een bepaalde stof.

Naast allergisch contacteczeem bestaat er ook nog irritatief contacteczeem. Dit is een vorm van eczeem die ontstaat door irritatie van een bepaalde stof (bijvoorbeeld terpentine), maar ook door bijvoorbeeld veelvuldig je handen met water en zeep te wassen.

Overigens kan onze huid kan op allerlei dingen heftig reageren. Niet alleen op allergische stoffen in cosmeticaproducten, maar ook op bijvoorbeeld een voedingsmiddel, geneesmiddel, kou, warmte of druk. Er treedt dan ook een allergische reactie op, echter ligt de oorzaak elders. Deze vormen van allergische reacties van de huid noemen we urticaria. Hierbij ontstaan er meteen (of binnen een uur) rode vlekken op de huid, die binnen 24 uur wegtrekken.

Welke ingrediënten veroorzaken een allergische reactie?

Huidallergie is een huidaandoening waarnaar al veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan. Dermatologen weten daarom dat parfum/geurstoffen en bepaalde conserveringsmiddelen de grootste veroorzakers zijn van een allergische reactie bij cosmetica. Maar ook bepaalde UV-filters of wolalcoholen kunnen een reactie veroorzaken. We noemen deze ingrediënten ook wel ‘allergische stoffen’.

Maar een huidallergie kan ook door andere stoffen worden veroorzaakt die níét in huidproducten zitten. Bijvoorbeeld door:

• metalen (sommigen zijn allergisch voor nikkel in hun ring)
• bestanddelen in handschoenen of steunkousen (rubber in schoonmaakhandschoenen kan irritatie geven)
• ingrediënten van nagellak

Een huidallergie herken je aan huiduitslag: roodheid, schilferende vlekjes, jeuk, bultjes en/of blaasjes. Qua symptomen ziet een huidallergie er precies zo uit als eczeem. De symptomen ontstaat ongeveer drie dagen na blootstelling aan een allergische stof. Het is best lastig, want een droge huid in het gezicht hoeft niet altijd een huidallergie te zijn.

De huiduitslag hoeft niet per sé op de plek voor te komen waar je ook daadwerkelijk iets hebt gesmeerd. Zo moet je bij eczeem rondom de ogen zeker aan een contactallergie denken. Deze huid is namelijk zo dun, dat die extra gevoelig is voor allergische stoffen. Soms krijgen mensen met een allergie voor nagellak als enige symptoom huiduitslag rondom de ogen. Dit komt omdat je dagelijks meerdere malen onbewust met je handen aan je gezicht zit.

Hoe lang duurt een allergische reactie van de huid?

Hoe lang een allergische reactie van de huid aanhoudt, is heel erg wisselend. Sowieso blijft de reactie natuurlijk bestaan als je nog in contact blijft komen met het veroorzakende ingrediënt. Wanneer dit niet meer zo is, zal de uitslag langzaam wegtrekken. Afhankelijk van de ernst van de reactie, kan dit variëren van dagen tot weken.

Wat te doen bij een allergische reactie van de huid? Het is belangrijk om na te gaan welke stof de allergische reactie veroorzaakt. Bij een plotse uitbraak van eczeem of uitslag wordt de boosdoener meestal gezocht tussen de nieuwste beauty-aankopen. Maar helaas is het bij een huidallergie meestal niet zo simpel; het vaak moeilijk te achterhalen waar een allergie vandaan komt. Immers kan je van de een op de andere dag allergisch zijn voor die fijne crème die je al jaren gebruikt…

Bestanddelen waar veel mensen een reactie op krijgen in cosmeticaproducten zijn geurstoffen en conserveermiddelen. Maar ook nikkel in een ring, rubber van een handschoen of andere beroepsgerelateerde stoffen kunnen de boosdoener zijn. Bij een allergische reactie op de handen (handeczeem) is het daarom belangrijk om je gewoontes na te gaan: was je misschien vaak je handen, draag je ringen, rubberhandschoenen bij het schoonmaken, of smeer je een bepaalde handcrème? Het kan maar zo dat een van deze factoren de huiduitslag veroorzaakt.

Allergietest voor de huid

Denk je dat jouw huiduitslag door een allergie voor een crème komt, dan kan een allergietest duidelijkheid geven. Zo’n test helpt om te achterhalen of de huidallergie wordt veroorzaakt door een bepaald ingrediënt.

Je kunt dit soort allergieën niet testen met een bloedtest, maar er is wel een andere oplossing. Hiervoor is de zogenaamde ‘plakproef’ nodig. Dit gaat als volgt: er worden meer dan dertig stofjes (de Europese standaardreeks) en eventueel eigen producten op de rug geplakt. Twee dagen later worden de pleisters van de rug gehaald en wordt met een stift elk stofje gemarkeerd, zodat precies duidelijk is waar welke stof geplakt zat. Drie à vier dagen na het aanbrengen van de plakker wordt de test afgelezen en wordt gekeken waar een allergische reactie is ontstaan. Als er dan een reactie zichtbaar is, begint het echte denk en speurwerk: de gevonden allergie hoeft namelijk niet altijd de veroorzaker te zijn van de klacht.

Zelf een huidallergie testen met de ROAT-test

De plakproef die ik hierboven beschrijf, wordt gedaan door een dermatoloog. Maar je kan een huidallergie ook zelf testen met een thuistest: de Repeated Open Application Test (ROAT-test). Tijdens deze test smeer je herhaaldelijk een cosmeticaproduct op de huid net onder de elleboogplooi. Dit smeer je twee weken lang, twee keer per dag. Meer over deze thuistest lees je hier: ROAT test.

Als je weet voor welk ingrediënt je allergisch bent, controleer dan de ingrediëntenlijsten van de cosmeticaproducten die je gebruikt. Zit de stof ergens in? Dan kan je dat product beter helemaal laten staan.

Huidallergie voorkomen?

Een huidallergie voorkomen, dat kan nooit helemaal. Je weet immers niet welk ingrediënt het is waar je een allergie voor opbouwt. En er bestaan véél ingrediënten: misschien wel miljoenen!

Wil je het zekere voor het onzekere nemen, dan gebruik je het liefst neutrale huidverzorgingsproducten zonder irriterende stoffen. Dit zijn producten die geen irriterende ingrediënten bevatten: dus huidverzorging zonder parfum, geur- en kleurstoffen, en sommige conserveermiddelen. Een neutrale gezichtscrème, bodycrème, handcrème of lippenbalsem kan je zo vaak gebruiken als je zelf prettig vindt. En omdat ze geen irriterende ingrediënten bevatten, zijn ze geschikt voor de meest gevoelige huid en voor jong en oud.

Met neutrale huidverzorging sluit je het natuurlijk niet uit dat je een huidallergie krijgt, maar wel komt je huid zo min mogelijk in aanraking met de grote boosdoeners zoals parfum. En dus maak je de kans op het ontwikkelen van een allergie zo klein mogelijk.

Hoe zit dat nu met kinderen? Omdat je een allergie opbouwt, komen contactallergieën minder vaak voor bij kinderen. Maar, het bestaat zeker wel! En daarbij kunnen ze gedurende hun kinderjaren ongemerkt een allergie opbouwen.

Het is daarom belangrijk om niet te veel huidverzorgingsproducten te gebruiken. Maar daarvoor moet je stevig in je schoenen staan. Als we cosmeticabedrijven op social media of televisie moeten geloven, lijkt het wel normaal om je kindje elke dag in te zepen, de haren te wassen en in te smeren met bodylotion – als een soort mini-spa. Doordat jonge ouders te pas en te onpas leuke gratis samples krijgen, worden pasgeborenen gedurende de eerste levensweken gemiddeld aan wel acht verschillende huidverzorgingsproducten blootgesteld. Dat zijn in totaal minimaal 48(!) ingrediënten.

Babyhuid

Probeer dit te voorkomen en steeds kritisch naar je verzorgingsproducten te kijken, want voor de babyhuid is het niet goed en niet nodig om met zoveel verschillende ingrediënten in aanraking te komen. Een baby heeft in verhouding een groot huidoppervlak ten opzichte van zijn lichaamsgewicht. Ook is de doorlaatbaarheid van de huid groter. Potentieel schadelijke stoffen kunnen dus makkelijker door de huid het lichaam in komen.

Reden te meer om erg kritisch te kijken naar de producten die je op je baby gebruikt. Als je kindje een normale huid heeft, geldt: less is more!

Kind met eczeem of droge huid

Maar heeft je kind eczeem of een extreem droge huid, dan is het wel goed om de huid vet te houden. Dit is nodig om de huidbarrière te herstellen. Maar let op, omdat juist deze kinderen vaak ingesmeerd worden met vette, verzorgende producten en medicijnzalven, is het extra belangrijk om voor deze kinderen neutrale huidproducten te gebruiken waar zo min mogelijk stoffen in zitten waarvoor ze later een allergie kunnen ontwikkelen. Probeer dus huidproducten met allergische stoffen zoveel mogelijk te vermijden.

Wat ik als dermatoloog iedereen wil aanraden, is om parfum te vermijden – of je nu wel of geen huidallergie hebt. Helaas zit parfum in veel huidproducten; als je niet oppast, stel je je huid de hele dag door bloot aan parfum. Ga maar na: veel mensen douchen zich ’s ochtends met een verkwikkende douchegel, gebruiken frisse deodorant en smeren zich hierna van top tot teen in met een luxe-geurende bodylotion en gezichtscrème. Wat ik maar wil zeggen: een ‘lekker geurtje’ zit bijna overal in. Zo zijn er zelfs babybillencrèmes met geurstoffen. Dat is toch nergens voor nodig?

En of een geurstof natuurlijk of synthetisch is? Dat maakt op allergie-gebied helemaal niets uit. Voor etherische oliën bijvoorbeeld zijn veel mensen allergisch!

Natuurlijke of hypoallergene huidproducten?

Je zou denken dat ‘natuurlijke’ huidverzorging of een ‘hypoallergene’ crème een verstandige keuze is. Maar helaas zijn dit geen synoniemen voor ‘veilig’; deze claims zeggen niets over het gevaar op een allergische reactie. Sterker nog, dermatologen zien steeds meer allergische reacties op dit soort natuurlijke ingrediënten. Vooral geurstoffen zijn beruchte boosdoeners. Er zijn zelfs onderzoeken die laten zien dat 1 op de 10 een parfumallergie ontwikkelt.

Je kan je trouwens afvragen hoe natuurlijk iets is wat in een crème zit… Voordat iets uit de ‘natuur’ in een tube zit, gaan er zeer veel fabrieksmatige processen en bewerkingen aan vooraf. Kan je zo’n crème nog natuurlijk noemen?