In het kort
- Moedervlekken zijn een normaal verschijnsel. De ene persoon heeft er meer dan de ander.
- Controleer je moedervlekken volgens de beschreven ABCDE methode.
- Raadpleeg je huisarts of dermatoloog bij twijfel over een moedervlek.
Verloop en klachten
Een gewone moedervlek is opgebouwd uit melanocyten. Dit zijn de cellen die melanine aanmaken. Dit is het pigment dat kleur geeft aan de huid en tegelijkertijd bescherming biedt tegen de schadelijke effecten van zonlicht. Als deze pigmentcellen op een hoopje gaan zitten, verschijnt er een bruine verkleuring van de huid: de moedervlek.
Sommige moedervlekken zijn lichtbruin, andere kleuren bijna zwart. De kleur van een moedervlek is onder andere afhankelijk van de concentratie melanocyten en de mate waarin zij pigment produceren.
Of je veel of weinig moedervlekken hebt is voor een groot deel genetisch bepaald. Maar ook hormonen en blootstelling aan zonlicht op kinderleeftijd, spelen een grote rol.
Behandeling
Moedervlekken hoef je niet te behandelen. Wel moet je moedervlekken in de gaten houden. Een normale moedervlek kan veranderen in een kwaadaardige moedervlek: een melanoom.
Waar moet je op letten? Als een moedervlek groeit, jeukt of pijnlijk is, als er korstjes op ontstaan, als hij gaat bloeden of als een moedervlek verandert van kleur of vorm – dan kan er iets aan de hand zijn. Bij twijfel over of er sprake is van een kwaadaardige moedervlek (melanoom), wordt de moedervlek verwijderd en onderzocht.
Het beste kun je moedervlekken controleren via de ABCDE methode.
Asymmetry
Bij een asymmetrische moedervlek is de ene helft van de moedervlek anders dan de andere helft. Een moedervlek is symmetrisch als er een denkbeeldige streep door te trekken is en je de moedervlek kan spiegelen als het ware. Melanomen zijn meestal asymmetrisch.
Border
Met ‘border’ wordt de rand/begrenzing van een moedervlek bedoeld, dus de rand naar de normale huid. Bij een melanoom zijn de randen vaak grillig en onregelmatig.
Color
Als de kleur van een moedervlek verandert of als hij heeft meer dan twee verschillende kleuren heeft (zwart, blauw, grijs, bruin, rood of wit), is het verstandig een arts te bezoeken.
Diameter
De moedervlek is groter dan 6 mm. Onrustige of kwaadaardige moedervlekken, ofwel melanomen, hebben vaak een doorsnede groter dan 6 mm.
Evolution
De moedervlek is veranderd. Bij veranderingen is het altijd verstandig een arts te bezoeken.
Heb je een atypische moedervlek die er anders dan normale moedervlekken uitziet? Bij twijfel sowieso altijd naar een arts gaan! Huisartsen en dermatologen kunnen altijd jouw moedervlek beoordelen. Zij kijken écht liever een keer te vaak – dan een keer te weinig.
Mijn tips
Tip 1
Check je moedervlekken zelf regelmatig, of laat je partner dit doen. Doe dit volgens de ABCDE methode. Neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts of dermatoloog.
Tip 2
Maak met je telefoon een foto van je moedervlekken. Dan kan je altijd nagaan of er iets veranderd is.
Veelgestelde vragen
Wat als je baby geboren wordt met een moedervlek?
Ongeveer één op de honderd pasgeborenen heeft een moedervlek. Dit wordt ook wel een congenitale naevus genoemd. Vooral bij grote, aangeboren moedervlekken is de kans groot dat een van de moedervlekcellen zich in de loop van het leven kwaadaardig gaat gedragen. Deze grote aangeboren moedervlekken worden vaak, indien mogelijk, preventief verwijderd.
Heb ik een melanoom of atypische moedervlek?
Bij een atypische moedervlek of onrustige moedervlek die er anders uitziet dan je andere moedervlekken, vraag je je waarschijnlijk af: heb ik een melanoom? Gaat het om een bloedende moedervlek, een groeiende moedervlek of is het zo dat de moedervlek verandert van kleur of vorm? Of heb je een pijnlijke moedervlek, een moedervlek die jeukt of een korstje op de moedervlek? Aan al deze punten kan je soms een melanoom herkennen. Laat je moedervlekken bij een van bovenstaande veranderingen altijd beoordelen door een arts.
Doet een onrustige moedervlek of melanoom pijn?
Nee, van melanomen hoef je niks te voelen. Meestal hebben mensen zelfs helemaal geen klachten op de plek zelf. En dat is soms een reden een bezoek aan de huisarts uit te stellen. Onverstandig dus! Bij twijfel: maak een afspraak met je huisarts.
Ik krijg steeds meer moedervlekken, hoe kan dat?
Als je steeds meer moedervlekken krijgt, dan ben je misschien bang dat er een verdachte moedervlek bij zit. Toch hoeft dit niet het geval te zijn. Het krijgen van veel moedervlekken hoort een beetje bij het ouder worden. Dit gaat meestal door totdat je een jaar of vijftig bent. Sowieso kom je op een verouderde huid allerlei vlekjes, plekjes en wratjes tegen die er eerst nooit zaten. Blijf een nieuwe moedervlek wel in de gaten houden volgens de ABCDE methode.
Kan ik een moedervlek zelf verwijderen?
Nee, een moedervlek zelf verwijderen is geen goed idee. Wil je graag een moedervlek weg laten halen, maak dan een afspraak met je huisarts om de mogelijkheden te bespreken.
Kunnen moedervlekken verdwijnen?
Meestal verdwijnen moedervlekken niet spontaan. Een uitzondering zijn de zogenaamde Halo Naevi. Bij Halo Naevi ontstaat er een witte vlek rondom de moedervlek. Na verloop van tijd heb je een moedervlek met witte kring, een zogenaamde ‘halo’. Het afweersysteem in de huid maakt hier een vergissing, en valt in plaats van bacteriën en virussen een lichaamseigen cel aan. Namelijk de pigmentcel. Als gevolg hiervan verdwijnen de pigmentcellen in de huid rondom de moedervlek. Deze huid wordt helemaal wit. En soms zie je dat uiteindelijk de moedervlek zelf helemaal verdwijnt en er een wit, rond vlekje achterblijft.
Mag ik een haar uit een moedervlek verwijderen?
Heb je een moedervlek waar haar uitgroeit, dan mag je deze haar er zonder problemen uit halen met bijvoorbeeld een pincet. Het is een fabel dat er, door een haar uit een moedervlek te trekken, een kwaadaardig proces in gang gezet wordt.
