De huid en zwangerschap

• Nieuwe moedervlekken kunnen ontstaan en sommige moedervlekken veranderen.
• De pigmentatie van je huid verandert, je haardos wordt voller en nagels brozer.
• In het gezicht en op je lichaam kunnen rode vlekjes ontstaan, zogenaamde ‘spinnenkopjes’.
• Door het oprekken van de huid kun je zwangerschapsstriemen (striae) krijgen.
• Veel vrouwen met een atopische aanleg – een erfelijk bepaalde aanleg voor hooikoorts, astma en eczeem – krijgen last van eczeem, zwangerschapsjeuk of jeukende acne.

Tijdens de zwangerschap verandert er veel. Ja, ook de huid en zwangerschap gaan hand in hand. Wist je dat…

1. Er nieuwe moedervlekken kunnen ontstaan? Daarnaast kunnen bestaande moedervlekken ook donkerder en dikker worden.
2. Je een extra volle haardos hebt, dit is zo omdat er minder haren uitvallen dan normaal? Helaas vallen deze ‘extra’ haren alsnog enkele maanden na de zwangerschap uit.
3. Je gehele huid donkerder wordt? Vooral de huid rond de tepels en de lijn van je navel naar beneden. Deze lijn wordt ook wel een ‘zwangerschapsstreep’ genoemd.
4. Je nagels zachter en brozer zijn tijdens de zwangerschap?
5. Je handen vaak warm aanvoelen door de toegenomen bloedcirculatie in het lichaam en je hierdoor ook rode handpalmen krijgt?
6. Sommige vrouwen tijdens hun zwangerschap pigmentvlekken in hun gezicht of nek krijgen? Dit wordt ook wel een zwangerschapsmasker genoemd.
7. Sommige vrouwen last hebben van overbeharing? Vooral in het gelaat, maar soms ook op armen, benen en rug kan je meer haargroei krijgen. De meeste van deze haren verdwijnen ongeveer zes maanden na de bevalling.
8. Er soms tientallen rode vlekjes, oftewel spinnenkopjes, in het gelaat en hals tevoorschijn komen? Ook deze verdwijnen meestal weer na de zwangerschap.
9. Ongeveer de helft van de zwangere vrouwen vochtophoping heeft bij de oogleden, in het gezicht en armen of benen? Dit is vooral ‘s ochtends bij het opstaan duidelijk en wordt wat minder in de loop van de dag. De oorzaak van het vocht in de voeten en benen ligt waarschijnlijk in de verhoogde druk in de bloedvaten (door toegenomen hoeveelheid bloed). De oorzaak van zwelling in het gezicht bij een normale zwangerschap is nog niet helemaal opgehelderd.
10. Striae of zwangerschapsstriemen de meest bekende en misschien wel meest gevreesde huidaandoening is?

Sommige van deze wist-je-datjes verdienen wel wat meer uitleg. Striae bijvoorbeeld. En de huid kan nog meer veranderingen laten zien tijdens de zwangerschap. Zo kan de zwangerschap sommige huidaandoeningen die je al hebt, negatief of positief beïnvloeden. Maar ook zijn er huidziektes die specifiek tijdens de zwangerschap kunnen ontstaan.

Wat is striae?

Striae ontstaat wanneer de huid in een korte periode veel wordt opgerekt. Het onderhuidse bindweefsel, wat bestaat uit collageen en elastine wordt als het ware uit elkaar getrokken. Met als resultaat: littekens. Striae begint onderhuids en wordt na enige tijd zichtbaar op het huidoppervlak. Tegen het krijgen van striemen op je buik, borsten of bovenbenen kun je (helaas) niet veel doen.

Hoe ontstaat striae? Doordat je huid oprekt. Eigenlijk kan de huid de groei van jouw buik niet bijbenen. En dus scheurt het bindweefsel: de onderste laag van je huid. Dit zie je aan de striemen op je huid. Deze zijn eerst paarsrood. In de loop van de tijd worden ze lichter en minder opvallend, maar helemaal verdwijnen doen ze nooit.

Een middel tegen striae is er helaas niet. Er zijn geen wetenschappelijk bewezen producten die de zwangerschapsstriemen voorkomen en er bestaat ook geen behandeling tegen striae. De mate waarin je tijdens de zwangerschap striae ontwikkelt, hangt af van een aantal factoren. Zo heb je meer kans op striae als je op jonge leeftijd zwanger bent, als je een donker huidtype hebt en ook speelt genetische aanleg een rol.

Pigmentverandering tijdens de zwangerschap merk je aan de subtiele, algehele donkere verkleuring van de huid. Ook gebieden die al meer pigment hebben – zoals de tepels, genitaliën, oksels en de binnenkant van de bovenbenen – kunnen donkerder worden. Het tepelhof wordt vaak ook wat groter (een donkere rand), ook wel een tweede tepelhof genoemd. Deze pigmentveranderingen ontstaan vaak al heel vroeg in de zwangerschap en zijn vaak wat duidelijker bij mensen met meer pigment. Na de bevalling gaat dit weer langzaam weg.

Zwangerschapsstreep

In het tweede trimester wordt de zogenaamde linea alba (letterlijk ‘witte lijn’) donkerder. Deze lijn loopt in het midden van je buik, over de navel naar beneden. Door die verkleuring heet de lijn in de zwangerschap linea negra, je raadt het al: ‘zwarte lijn’. Deze donkere lijn kan wel een centimeter breed zijn en is vooral prominent aanwezig onder de navel. Al enkele weken na je bevalling wordt deze lijn weer lichter. In sommige gevallen blijft de lijn altijd zichtbaar, bij andere vrouwen verdwijnt hij weer.

Zwangerschapsmasker

Een zwangerschapsmasker (medische term: melasma) komt geregeld voor onder zwangere vrouwen. Het ontstaat door een reactie van de huid op hormonale veranderingen in combinatie met aanleg. Bij vrouwen is er altijd wel sprake van ‘hormoonschommelingen’, dus variatie in de hoeveelheid hormonen. Daardoor kan een zwangerschapsmasker ook zomaar ontstaan, zonder dat een vrouw in verwachting is. Het zogenaamde masker bestaat uit grillige, bruin gekleurde pigmentvlekken in het gelaat, die donkerder worden na zonblootstelling.

Zwanger en zonnen

Zwanger in de zon? Net zoals iedereen moet je je goed beschermen in de zon. Soms wordt er gezegd dat als je goed genoeg smeert, je geen zwangerschapsmasker krijgt. Persoonlijk geloof ik hier niet in, je hebt aanleg voor een zwangerschapsmasker of je hebt het niet. Wel is het zo dat als je een zwangerschapsmasker hebt, het extra belangrijk wordt je huid in te smeren. Omdat de bruine vlekken door de zon snel donkerder worden. Na de zwangerschap trekken de vlekken uit zichzelf weg, in sommige gevallen blijft het zwangerschapsmasker zichtbaar.

Zwanger in de zon? Ga net als ieder ander op het heetst van de dag uit de zon, draag een hoedje en smeer dagcrème met SPF en zonnebrandcrème. Je hebt als zwangere geen speciale zonnebrandcrème nodig. Kies er gewoon één met minimaal factor 30 en die je prettig in gebruik vindt, zodat je ook daadwerkelijk genoeg smeert!

Een droge huid, eczeem of psoriasis – bij heel veel vrouwen kan het tijdens de zwangerschap ineens stukken beter gaan. De huid en zwangerschap: de huid hoeft niet altijd negatief beïnvloed te worden. Helaas is het wel zo dat zwangerschap er ook voor zorgen dat bovenstaande huidklachten juist enorm verergeren.

Eczeemklachten kunnen al vroeg in de zwangerschap ontstaan: in het eerste of tweede trimester. Het uit zich in jeukende, rode, schilferende vlekjes of bultjes op de huid. Soms is het voldoende de huid goed in te smeren met een vette zalf, maar meestal is er ook een medicijn nodig of een hormoonzalf op recept.

Huid en zwangerschap: jeukende huid

Of je nu lichte of heftige jeuk hebt tijdens de zwangerschap, een jeukende huid is vervelend.  Zwangerschapsjeuk kan allerlei oorzaken hebben. Soms is er duidelijk een droge huid te zien, of jeukende buitjes. Maar soms heeft iemand ook jeuk zónder dat er iets te zien is aan de huid. Zwangerschap en jeukende huid, er is veel over te vertellen.

Jeuk mét zichtbare huiduitslag

Jeuk met bultjes kan op alle momenten tijdens de zwangerschap ontstaan, maar meestal pas na de vierde maand. De jeuk is heftig en gaat in combinatie met verdikte, huidkleurige bultjes en korstjes. De bultjes zijn met name op de armen en benen te zien, maar soms ook op de buik. Het kan helemaal geen kwaad voor de baby, maar het is vanzelfsprekend erg vervelend voor de moeder. Een behandeling met medicijnzalven kan uitkomst bieden.

Wat ook soms voorkomt – meestal alleen tijdens de eerste zwangerschap – is de jeukende huiduitslag PUPPP: Pruritic Urticarial Papules en Plaques of Pregnancy. De uitslag ontstaat vrij laat in de zwangerschap, in het derde trimester. De PUPPP begint bijna altijd op de buik, vaak in de striemen van de striae. Daar zie je een soort galbultachtige plekken. Soms verspreiden deze zich naar de borsten, bovenbenen en armen. De vlekken komen nooit voor in het gezicht. Kort na de bevalling verdwijnt de uitslag weer.

Jeuk zónder zichtbare huiduitslag

Er is nog meer te vertellen over zwangerschap en jeukende huid. Je kunt namelijk ook last krijgen van zwangerschapsjeuk zónder huidafwijkingen. Een wat gevoeligere, jeukende huid tijdens de zwangerschap komt door de toegenomen bloedtoevoer naar de huid. Lichte jeuk is doorgaans niet iets zorgelijks. Maar wanneer de jeuk heftig wordt, is het verstandig een dokter te raadplegen.

Hevige jeuk kan namelijk een aanwijzing zijn voor een leveraandoening, namelijk galwegafvoerproblemen. Gal wordt door de lever geproduceerd en naar de darm vervoerd om eten verteren. Bij zwangerschapscholestase is de afvoer van deze galzouten niet goed, en daardoor ontstaat jeuk. Dit kan gevaarlijk zijn voor je baby en dus is het van belang een dokter te bezoeken, onder meer voor bloedonderzoek.

Bij zo’n heftige jeuk is aan de huid zelf niet zo veel te zien, behalve korstjes en bultjes die door het krabben zelf ontstaan. Deze vorm van jeuk ontstaat in het derde trimester en gaat soms gepaard met geelzucht; een gele huid en oogleden en donkergekleurde urine. De jeuk is heel heftig en blijft de hele zwangerschap. Je kunt zelfs last hebben van enorm jeukende handpalmen en jeukende voetzolen. Eén tot twee dagen na de bevalling is alles weer verdwenen.

Naast zwangerschapsstriemen, pigmentverandering en een droge huid of jeuk zijn er nog een aantal huidveranderingen die wat meer uitleg verdienen.

Puistjes tijdens de zwangerschap

Ook acne is een huidziekte die soms verergert of ontstaat wanneer je zwanger bent. Dit komt door de hormonale veranderingen. Helaas zijn er een stuk minder behandelingen mogelijk wanneer je zwanger bent. Ik ontwikkelde een vette en onzuivere huid-lijn zonder parfum en alcohol. De lijn bestaat uit vier producten: Schuimende Gezichtsreiniger, Aanstiplotion, Salicylzuur 1% Gel en Dagcrème SPF25 voor de vette en onzuivere huid. Je kunt ze zonder problemen gebruiken als je zwanger bent. Hetzelfde geldt voor de huidaandoening rosacea.

Blaasjes op de buik, armen en benen

Ontstaan er blaasjes op de buik rond de navel, en daarna op de armen en benen? Deze blaasjes kunnen wijzen op Herpes Gestationes: een heel zeldzame aandoening. Het heeft helemaal niets met het herpes virus te maken en wordt door dermatologen vaak ook Pemphigoid Gestationes genoemd. Het is een auto-immuunaandoening. Dat wil zeggen dat het eigen afweersysteem antistoffen aanmaakt tegen delen van het eigen lichaam. Wat heel typisch is voor deze aandoening, is het ontstaan van die blaasjes. Het is het belangrijk om naar de dokter te gaan, omdat er een verhoogde kans is op een laag geboortegewicht of vroeggeboorte. Behandeling zal meestal uit prednison bestaan.

Spataderen

Spataderen (varicositas) kun je tijdens de zwangerschap krijgen door een verhoogde druk in de aderen in de benen en door het slapper worden van het bindweefsel. Omdat een deel van deze spataderen ook weer spontaan herstelt na de bevalling, is het niet zinvol om tijdens de zwangerschap onderzoeken te ondergaan. Het kan trouwens wel een halfjaar duren (na de bevalling) totdat de spataderen zijn verdwenen.

Soms kan het wel prettig zijn – als je bijvoorbeeld een staand beroep hebt – een recept voor elastische kousen te vragen bij je huisarts.

Aambeien tijdens de zwangerschap

Je kunt tijdens de zwangerschap sneller last kan krijgen van aambeien. Meer hierover lees je op mijn adviespagina jeuk bij de anus & aambeien.