Handen worden meer dan elk ander lichaamsdeel blootgesteld aan kou, water, zeep en chemicaliën. Eczeem aan de handen en tussen de vingers is dan ook een vaak voorkomend probleem. Er zijn veel vormen van handeczeem en verschillende oorzaken. Bij elke vorm is een goede huidverzorging extreem belangrijk!
Voor eczeem op de handen is eigenlijk niet één oorzaak – er zijn er verschillende. En om het helemaal ingewikkeld te maken, kan er ook sprake zijn van meerdere oorzaken tegelijkertijd. Hieronder lees je vier veelvoorkomende oorzaken van eczeem op de handen.
De meest voorkomende oorzaak van handeczeem is irritatie van de huid. Water, zeep, chemicaliën, kou en warmte… Ze kunnen de huid behoorlijk irriteren en de huidbarrière aantasten, met irritatief contacteczeem als gevolg.
Wanneer je handen in contact komen met een stof waarvoor je allergisch bent, kan er eczeem ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan een allergie voor rubber in een handschoen, nikkel in een ring, of geurstof in een handcrème.
Handeczeem kan ook ontstaan bij mensen die aanleg hebben voor eczeem. Genetisch bepaald dus. Op jonge leeftijd gaat dit vaak gepaard met constitutioneel eczeem. Hier groeien de meeste kinderen overheen, maar helaas is er een grotere kans op het ontwikkelen van handeczeem op latere leeftijd.
Dit is een wat bijzondere vorm van eczeem waarbij kleine blaasjes aan de zijkanten van de vingers ontstaan. Ze jeuken vaak behoorlijk. Deze vorm, dyshidrotisch handeczeem, heeft meestal een onbekende oorzaak. Soms speelt stress een rol. En soms zijn de blaasjes op de vingers een gevolg van schimmelinfectie aan de voeten. Altijd even laten checken dus!
Bij handeczeem is de huid rood, schilferig en droog. De plekken kunnen flink jeuken en zitten op de handpalm, bovenop de handen of tussen de vingers. Ook kunnen er bultjes of blaasjes tussen de vingers ontstaan.
Op de foto hieronder zie je eczeem op de handpalm en de vingertoppen.
Wat te doen tegen eczeem op de handen? Bij de behandeling is het belangrijk om eerst de oorzaak van het eczeem weg te nemen. Probeer de stoffen waarvoor je allergisch bent of die irritatie geven, te vermijden. Ga je gewoontes na (vaak handenwassen, insmeren met een bepaalde handcrème?) en probeer die gewoontes te veranderen. Als je denkt allergisch te zijn voor een handcrème of bodylotion, kun je zelf een allergietest doen. Lees hier hoe je dat doet.
Hiernaast bestaat de behandeling van eczeem handen uit twee belangrijke onderdelen: huidverzorging en medicatie.
Het insmeren van de handen met neutrale, vette zalven of crèmes is echt de belangrijkste verzorging bij handeczeem. Zo wordt het herstel van de huidbarrière ondersteund en kan eczeem soms zelfs voorkomen worden. Probeer watercontact te beperken en op deze manier je handen zo min mogelijk te belasten.
Vaak is het bij eczeem op de handen nodig om medicijnzalven te gebruiken. Er zijn verschillende opties en het is goed om dit met je huisarts of dermatoloog te bespreken. Wanneer de behandeling met een medicijnzalf onvoldoende helpt, wordt er soms gekozen voor behandeling met lichttherapie of pillen.
Pas op met het dragen van ringen, helemaal als je last hebt van eczeem tussen de vingers. Onder een ring blijft vaak zeep en water achter, waardoor irritatie ontstaat.
Draag warme handschoenen! Kou, regen, wind … je handen hebben er veel onder te lijden. Zorg dus voor goede handschoenen en draag deze op tijd!
Wanneer je handen niet zichtbaar vuil zijn, gebruik dan handenalcohol. Klinkt misschien gek, maar handenalcohol is echt beter voor je handen dan water en zeep.
Droog je handen goed af na het wassen.
Gebruik een vaatwasser, geef je afwasbeurt aan iemand anders of draag handschoenen tijdens de afwas. Zeep zorgt voor een schone vaat, maar lost ook je beschermende huidvetten op.
Draag handschoenen bij nat werk. Maar let op: als je handschoenen langer dan 10 minuten draagt, doe je er goed aan katoenen onderhandschoenen te dragen. Anders raken je handen weer nat en geïrriteerd door de warmte van de handschoen.
Gebruik een vette, neutrale crème of zalf voor eczeem op je handen. Smeer deze zo vaak mogelijk, ook op de plekken waar geen eczeem zit. Om de natuurlijke huidbarrière te herstellen, heb ik een crème voor droge handen ontwikkeld. Deze is neutraal, vet en bevat geen parfum. In de handcrème zit 5% ureum. Dit ingrediënt hydrateert de huid en verwijdert overtollige huidschilfers.
Inderdaad, als je langdurig elke dag op dezelfde plek hormoonzalf smeert, wordt de huid daar dunner. Om dat te voorkomen adviseren dermatologen eigenlijk altijd om de hormoonzalf slechts een aantal vaste dagen per week te smeren. Soms in combinatie met andere medicijnzalven.
Hormoonzalven hebben een slechte reputatie, waarschijnlijk vanwege het woord hormoon. Het gaat hier echter niet om geslachtshormonen. Hormoonzalven of corticosteroïden zijn afgeleid van een stof die van nature in de bijnier geproduceerd wordt. Hormoonzalven bestaan al heel erg lang. We weten dus precies welke bijwerkingen er zijn en hoe deze te voorkomen zijn.
Dit kan getest worden bij een dermatoloog, maar ook kan je zelf een thuistest doen: de ROAT test. Lees hier hoe deze allergietesten in z’n werk gaan.
Het effect van soda (natriumbicarbonaat) op eczeem of een droge huid is niet echt goed wetenschappelijk onderzocht. De pH waarde van onze huid is ongeveer 7, en is dus lichtelijk zuur. De pH waarde van soda is 8. Dus je zou verwachten dat dit een slecht effect heeft op de huid. Toch zijn er aanwijzingen dat baking soda in water ook een goed effect kan hebben op de droge huid (referentie).
Dan is er ook huishoudsoda (natriumcarbonaat) waarvan in het verleden vaak geadviseerd werd om wondjes hierin te weken, als desinfectie. In de nieuwe richtlijn voor behandeling van acute wonden van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde worden sodabadjes of biotexbadjes ontraden, omdat ze de kans op infectie vergroten, de wondgenezing vertragen en belastend zijn.
Nee, kloven in handen zijn niet het gevolg van vitaminetekort. Kloven zijn scheurtjes in de huid, die ontstaan door droogte en bij bepaalde vormen van eczeem.
Nee, dyshidrotisch eczeem is absoluut niet besmettelijk. Ook andere vormen van handeczeem zijn niet besmettelijk.
Nog een vraag over handeczeem die niet beantwoord is? Laat het me weten en stuur me een mail. Dan kunnen we er samen voor zorgen dat iedereen de juiste informatie ontvangt.
Elke 2 weken geeft Marjolein betrouwbaar advies over de huid en huidkwaaltjes die veel voorkomen.
Ook krijg je als eerste te horen over nieuwe producten en aanbiedingen.
