Scabiës, ook wel bekend als schurft, is een huidaandoening die in Nederland regelmatig voorkomt. Het is behoorlijk besmettelijk. Hoe kom je aan schurft? Kan je voorkomen dat je het krijgt? En niet geheel onbelangrijk: hoe kom je van die jeuk af? Ik geef je een paar handige tips.
Drs Leenarts over schurft
Wat is schurft?
- Schurft is een besmettelijke, maar niet ernstige huidaandoening die goed is te behandelen.
- Deze huidaandoening wordt overgebracht door middel van mens op mens-contact.
- Hoe ziet schurft eruit? Schurft symptomen zijn: een soort gangetjes in de huid, pukkeltjes en bultjes op de huid en jeuk (vooral in de nacht, als het warm is). Check vooral tussen de vingers, op de polsen en let op kleine bultjes.
- Behandeling bestaat uit een speciale crème of tabletten, voorgeschreven door een arts.
Oorzaak van schurft
Schurft is een besmettelijke huidaandoening die wordt veroorzaakt door een heel klein beestje: de schurftmijt. Dit beestje is zó klein, dat we hem niet met het blote oog kunnen zien. Deze mijt is in staat om oppervlakkige gangetjes in de huid te graven. Daar legt hij vervolgens een aantal eitjes in. Na besmetting duurt het zo’n twee tot zes weken voordat je huidklachten en jeuk krijgt.
Hoe krijg je schurft?
Iedereen kan schurft krijgen. Dat je het krijgt, heeft niets te maken met een gebrek aan hygiëne. Besmetting kan ontstaan wanneer er sprake is geweest van huid-huidcontact (15 minuten of langer) met iemand die schurft heeft. Dit gebeurt bijvoorbeeld op momenten wanneer je:
- een besmet persoon helpt met wassen en aankleden;
- in één bed slaapt met een besmet persoon;
- kleding, verkleedkleren en/of knuffels gebruikt van iemand die besmet is;
- als je ‘s avonds op de bank onder een dekentje samen een film kijkt.
Schurft is hierdoor dan ook een huidaandoening die regelmatiger voorkomt in bijvoorbeeld verpleeg- en ziekenhuizen, studentenhuizen en asielzoekerscentra. Zo startte de GGD in 2016 zelfs het project ‘Mijd de mijt’ om scabiës in studentenhuizen aan te pakken.
Schurft herkennen
Er zijn een aantal voorkeursplekken waar de schurftmijt graag zit. Zo zitten ze graag op de handpalmen en de huid tussen de vingers, maar ook op polsen, ellebogen, voeten en geslachtsdelen.
Hoe ziet schurft eruit?
Een huidafwijking die we veel zien bij een besmetting van de schurftmijt, is de aanwezigheid van een soort gangetjes met eventueel aan het eind een bultje/blaasje. Verder zijn kleine en/of grote, rode pukkeltjes ook niet vreemd. Soms kan de huidaandoening een beetje lijken op eczeem.
Daarnaast is jeuk een van de meest voorkomende klachten. Dit speelt voornamelijk ‘s nachts het hevigst op, wanneer het warm is. De jeuk kan overal op het lichaam voorkomen. De jeuk wordt veroorzaakt door een allergische reactie op de mijt zelf, de gelegde eitjes en de uitwerpselen.
Afbeelding: schurft op de hand
Schurft behandelen
Ondanks dat schurft geen ernstige huidaandoening is, is het wel belangrijk om het te behandelen. Huisgenoten en andere mensen die intensief huidcontact hebben gehad met degene die besmet is, lopen het risico ook besmet te zijn. Het is dan ook heel belangrijk dat deze mensen gelijktijdig worden behandeld, zodat herbesmetting voorkomen wordt.
Het duurt gemiddeld drie tot veertien dagen na het starten van de behandeling tot klachten en aanwezige huidafwijkingen afnemen. Lijkt het erop dat de schurft na behandeling erger is geworden, wordt de jeuk niet minder of breidt de huiduitslag zich uit, dan is het goed om voor een controle naar de arts te gaan. Misschien heb je de behandeling niet helemaal correct uitgevoerd, of is er iets anders aan de hand.
Crème of tabletten
Schurft is goed te behandelen met behulp van een speciale crème of tabletten.
Vaak schrijft de huisarts Loxazol crème voor. Deze doden zowel de mijten als de eitjes. Wanneer iemand behandeld wordt tegen schurft is hij of zij ongeveer vierentwintig uur na het starten van de behandeling niet meer besmettelijk.
Belangrijk is het om de bijsluiter van deze medische hulpmiddelen zorgvuldig te lezen en de instructies op te volgen, zodat de schurft behandeling aanslaat. Hieronder lees je de essentie ervan.
Behandeling met Permetrine crème
[bron: Huidziekten.nl]
Stap 1. Ik waarschuw al mijn huisgenoten en anderen die mogelijk besmet kunnen zijn.
Stap 2. Ik haal genoeg crème om iedereen tegelijk te behandelen
Stap 3. Ik doe alle kleren die ik de afgelopen drie dagen heb gedragen, en het beddengoed in de was op minstens 50 graden. Wat niet zo heet gewassen mag worden stop ik een week lang in een afgesloten vuilniszak. Ik smeer mij helemaal van top tot teen in met de crème (niet douchen van tevoren). Daarna trek ik schone kleren aan. ’s Avonds stap ik in een schoon bed.
Stap 4. De volgende ochtend (na 8 tot 12 uur inwerken) spoel ik de crème onder de douche af en trek opnieuw schone kleren aan.
Stap 5. Ik doe opnieuw al het beddengoed en gedragen kleding in de was op minstens 50 graden. Als het dekbed of de dekens niet zo heet gewassen mogen worden dan hang ik ze te luchten (een week lang). Ik draai de matras om en maak het bed niet op, dat doe ik ’s avonds pas.
Stap 6. Na een week smeer ik mij nog een keer helemaal van top tot teen in met de crème. Daarna trek ik schone kleren aan en stap in een schoon bed.
Behandeling met Ivermectine tabletten
[bron: Huidziekten.nl]
Stap 1. Ik waarschuw al mijn huisgenoten en anderen die mogelijk besmet kunnen zijn.
Stap 2. Ik haal genoeg tabletten om iedereen tegelijk te behandelen
Stap 3. Ik neem de tabletten in en doe alle kleren die ik de afgelopen drie dagen heb gedragen, en het beddengoed in de was op 60 graden. Wat niet zo heet gewassen mag worden stop ik een week lang in een afgesloten vuilniszak.
Stap 4. Ik neem een douche en trek schone kleren aan. ’s Avonds stap ik in een schoon bed.
Stap 5. De volgende ochtend doe ik opnieuw al het beddengoed en gedragen kleding in de was op 60 graden. Als het dekbed of de dekens niet zo heet gewassen mogen worden dan hang ik ze te luchten (een week lang). Ik draai de matras om en maak het bed niet op, dat doe ik ’s avonds pas.
Stap 6. Vierentwintig uur na het innemen van de tabletten douche ik opnieuw en trek daarna opnieuw schone kleren aan.
Stap 7. Na een week neem ik nog een keer de tabletten in. Daarna trek ik schone kleren aan en stap in een schoon bed.
Literatuur
Huidziekten (2018). Scabiës (schurft). Gevonden op 15 november 2018, op https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/stxt/Scabies.htm
Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (2015). Schurft. Gevonden op 15 november 2018, op http://www.nvdv.nl/folder/schurft
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (n.d.). Schurft? Behandel samen en precies! Gevonden op donderdag 15 november 2018, op https://www.ggdlimburgnoord.nl/schurft
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2017). Vragen en antwoorden Schurft (scabiës). Gevonden op 15 november 2018, op https://www.rivm.nl/scabies
Tips bij schurft
- Was alle gedragen kleding en gebruikt beddengoed van de afgelopen drie dagen op 60 graden Celsius of hoger. Alleen temperaturen van boven de 50 graden Celsius zijn in staat om schurftmijten te doden.
- Kledingstukken die niet op deze hoge temperaturen gewassen mogen worden, moet je minstens een week in een gesloten plastic zak opbergen.
- Verschoon regelmatig je beddengoed. Ondanks dat schurft niets te maken heeft met een slechte hygiëne, zijn de schurftmijten in staat om langer te overleven op warme plekken.
- Check je polsen en handen (tussen de vingers) op kleine bultjes.
Veelgestelde vragen over scabiës
Het allerbelangrijkste is om de oorzaak van de jeuk – de mijt – te behandelen. Na de behandeling zal de jeuk een stuk minder zijn, maar meestal nog niet helemaal weg. Dit is zo omdat de jeuk veroorzaakt wordt door de reactie op de mijt / uitwerpselen, en die reactie stopt niet direct.
Je baby of kind kan vierentwintig uur na het starten van de behandeling weer naar de crèche of school. Wel is het van belang om de leider van de crèche of school te informeren; mogelijk heeft je zoontje of dochtertje de schurft op deze plekken opgelopen.
Ja dat kan, tenzij jouw beroep werkzaamheden met zich meebrengt waarbij je regelmatig een lange tijd intensief huidcontact hebt met andere mensen. In dat geval is het beter om vierentwintig uur na het starten van de behandeling pas weer aan het werk te gaan. Bij twijfel altijd even overleggen met de bedrijfsarts.
Nee, schurft kan niet vanzelf overgaan. Om deze reden is het ook zo belangrijk om het te behandelen. Want doe je dit niet, dan blijven de schurftmijten zich voortplanten en komen er dus steeds meer mijten. Hierdoor kan je meer klachten krijgen. En natuurlijk kan je anderen besmetten.
Nee, schurft is niet gevaarlijk als je zwanger bent. Wel is het belangrijk om dit bij de huisarts aan te geven. Vaak krijgen zwangeren een andere crème voorgeschreven. En natuurlijk is het belangrijk om deze huidaandoening te behandelen, want je wilt voorkomen dat je baby straks ook schurft krijgt.
Ja, Loxazol crème is zonder recept verkrijgbaar. Ik zou wel altijd naar een arts gaan om de diagnose zeker te stellen en goed advies te krijgen.
Nee, schurft kan alleen behandeld worden met speciale crèmes of tabletten die op recept via de huisarts verkrijgbaar zijn. Ik zou dan ook altijd naar een arts gaan om de diagnose zeker te stellen.
Omdat het ‘s nachts warm is, kan je juist dan meer last hebben van de jeuk. Lees hierboven de symptomen bij ‘schurft herkennen’ om na te gaan of jij deze huidaandoening hebt. Maar er zijn ook een heleboel andere huidziektes die jeuk – en dan met name ‘s nachts – kunnen geven.
Meer advies van Drs Leenarts
