Zonverbranding is een van de belangrijkste oorzaken van huidkanker. Uit een onderzoek naar zonverbranding van dermatoloog Marjolein Leenarts onder 1028 Nederlanders blijkt dat wij ons nog steeds niet genoeg beschermen tegen UV-straling. Bij een bezoek aan het strand wordt het belang van insmeren meestal wél ingezien, maar zelfs dan geeft 10% aan zich niet te beschermen.
Onderzoek naar zonbescherming: waar gaat het mis?
Mensen beweren vaak geen zonaanbidder te zijn, maar bij navraag blijken ze wel een buitenmens. Op het strand denken Nederlanders meestal wel aan zonbescherming (91%), maar er zijn ook een hoop andere activiteiten waarbij we ongemerkt blootgesteld worden aan sterke UV-straling. Bijvoorbeeld bij shoppen, een wandeling door de stad, een terrasbezoek, sporten in de buitenlucht of een fietstocht. Op die momenten zou iedereen zichzelf ook moeten beschermen, maar helaas wordt daar niet genoeg aan gedacht. Opvallend detail uit het onderzoek is dat bij de meeste activiteiten door vrouwen vaker gesmeerd wordt dan mannen.
In de onderstaande tabel staat weergegeven wanneer mensen zich niét insmeren.
Zonnebrand spray of crème?
Wanneer het gaat over zonbescherming en insmeren zijn er meerdere opties. Zo zijn er crèmes op de markt, maar ook sprays. Dat er verschil kan zitten in het gebruik van beide opties, en daarmee een verschil in de mate van effectiviteit, is bij de consument niet bekend. 43% van de ondervraagden denkt met een spray even goed beschermd te zijn als met een crème, en 31% weet niet hoe het zit. Zie onderstaande diagram voor een overzicht van deze opvattingen.
Het verschil in bescherming zit niet in het product, maar in het gebruik. Volgens onderzoek door de Consumentenbond gebruikt men al snel te weinig spray. Dit komt doordat een spray vaak direct op de huid wordt gesprayd. Bij het aanbrengen belandt hierdoor een deel van het product naast de huid, en een deel verstuift in de lucht. Het gevolg is dat maar 4 – 6 gram per 10 gram spray daadwerkelijk de huid raakt. Hierdoor wordt de zonnefactor die op het product staat niet gehaald, met als gevolg het risico op zonverbranding. Ook bevatten sprays vaak alcohol en zijn daarmee ontvlambaar. Gebruik zo’n spray dus nooit in de buurt van een warmtebron, zoals een sigaret of een barbecue.
Beschermt een tintje wel of niet?
Ruim een kwart van de Nederlanders sluit niet uit dat insmeren minder vaak nodig is als je al bruin verkleurd bent door de zon (zie figuur 3). Van de mannelijke respondenten denkt zelfs de helft dat dit het geval is. Toch blijft het regelmatig aanbrengen van zonbescherming altijd noodzakelijk om huidschade tegen te gaan. Op deze manier wordt de kans op huidkanker en huidveroudering verminderd.
Wijsheid komt echter met de jaren: 1 op de 5 mensen tussen 18 en 29 jaar denkt dat je minder vaak hoeft te smeren als je al een bruin kleurtje hebt door de zon, tegenover 1 op de 10 zestigplussers. Aangezien zonbescherming de beste verdediger in de strijd tegen huidkanker en huidveroudering is, zouden juist jongeren nu al moeten beginnen met dagelijks smeren.
Figuur 4 “Minder vaak smeren als je al een kleurtje hebt? Wijsheid komt met de jaren”
Smeren kun je leren
Zoals uit het onderzoek naar zonbescherming naar voren komt, is het smeren nog niet bij iedereen vanzelfsprekend. Het is belangrijk om je te beschermen met een anti-zonnebrandproduct bij iedere buitenactiviteit en niet alleen bij een een dagje naar het strand. Ook als je al een kleurtje hebt door de zon, is het nog steeds van belang om de huid goed te beschermen. Houd er rekening mee dat door wrijving met kleding en zweten het product van de huid verdwijnt. Dit geldt ook voor momenten na zwemmen of sporten, want zonnebrand is nooit waterresistent genoeg om de optimale bescherming te behouden.
Volg de volgende adviezen op voor een goede zonbescherming
- bescherm je dagelijks tegen UV-straling
- vergeet niet te smeren bij allerhande buitenactiviteiten
- zorg dat je ook bij een spray dik genoeg smeert
- breng een half uur voor zonblootstelling de zonnebrandcrème aan
- herhaal elke 2 à 3 uur of zo vaak als nodig
- smeer een keertje extra na zweten of zwemmen
- ook als je al gebruind bent, blijf je je regelmatig insmeren
Literatuur
Consumentenbond. (2019, maart 11). Veilig zonnen met de juiste zonnebrandmiddelen. Opgehaald van Consumentenbond: https://www.consumentenbond.nl/op-pad-met-kinderen/veilig-zonnen-met-de-juiste-zonnebrandmiddelen#no8
Jansen, R., Wang, S., Burnett, M., Osterwalder, U., & Lim, H. (2013). Photoprotection: Part 1. Photoprotection by naturally occurring, physical, and systemic agents. Journal of the American Academy of Dermatology, 69, 853.1-853.12.
Rai, R., & Srinivas, C. (2008). Photoprotection. Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology, 73, 73-79.
Santana, T., Robles, M., Aparecida, C., Kaneko, T., & Rolim, A. (2011). Ultraviolet radiation protection: current available resources in photoprotection. Anais Brasileiros de Dermatologia, 86, 732-742.
Vereijken-van Embden, L. (2019). Zeker in de zon. Zeist: Nederlandse Cosmetica Vereniging
