Onderzoek: Nederlander intolerant jegens acne-patiënt

Onderzoek, Volwassen huid
Onderzoek: Nederlander intolerant jegens acne-patiënt
Marjolein Leenarts
Marjolein Leenarts, Dermatoloog

Meer dan 50% van de Nederlanders denkt dat de pus uit een pukkel besmettelijk is. Ruim een kwart zegt dan ook iemand met puistjes liever geen zoen te geven. Dit blijkt uit mijn onderzoek over acne onder 1028 respondenten.


“Acne is een van de meest voorkomende huidaandoeningen, met maar liefst 85% van de bevolking tussen 12-24 jaar die er last van heeft. Je zou dan ook een zekere acceptatie en tolerantie verwachten”, aldus Leenarts. “Ik hoop dat betere voorlichting en vergrote kennis bijdragen aan een meer positieve benadering van acne patiënten.”

Vergelijkbaar Amerikaans onderzoek

Eerder Amerikaans onderzoek liet al zien dat 41% van de respondenten niet graag in het openbaar gezien wordt met iemand met acne, 44% wil iemand met acne liever niet aanraken, bijna 20% sluit acne patiënten uit voor sociale events en 14.3% zou iemand met acne geen baan geven!

“Dit zijn schokkende cijfers”, reageert dermatoloog Marjolein Leenarts. “Ik kende het Amerikaanse onderzoek en hoopte in Nederland een andere tendens te ontdekken. Zeker ook door de BodyPositivity beweging, die sinds 2012 weer zijn opmars maakt met modellen die hun striae en puistjes gewoon laten zien, verwachtte ik dat de Nederlander minder intolerant zou reageren op acne patiënten.”

Niets is minder waar en dit heeft voornamelijk te maken met de onduidelijkheid over behandelmethodes, besmettelijkheid en manieren om acne te voorkomen, ontdekte Leenarts met haar onderzoek. “Graag help ik voor eens en altijd een omvangrijke mythe de wereld uit: pus uit een puist is niet besmettelijk. Je krijgt er geen (nieuwe) pukkels door en je kunt iemand met pukkels zonder problemen een zoen geven”, aldus dokter Leenarts.

tabel 1 ‘Acne en zoen geven’
tabel 2 ‘Een pukkel is besmettelijk’

Oorzaak acne

Bij acne is er sprake van een ontstekingsreactie rondom het haar/ talgkliercomplex. Hierbij spelen verschillende factoren een rol. Als eerste is er een verhoogde talgproductie. Daarnaast is de de uitgang van de talgklier verstopt door afschilferende huidcellen. Hierdoor kan de talg niet goed uit de talgklier waardoor het zich ophoopt. Tot slot kan ook de aanwezigheid van de Propioni Acnes bacterie voor een ontsteking zorgen. Acne wordt dus door aanleg veroorzaakt en door veranderingen in de huid zelf maar is absoluut niet besmettelijk.

Puistjes uitknijpen

61% van de respondenten uit Leenarts’ onderzoek knijpt puistjes uit. Dit is te verwachten als de omgeving zo negatief reageert. Toch is het zeer onverstandig; “Als je drukt, druk je de talg niet alleen naar buiten, maar ook dieper de huid in. En als talg buiten de talgklier in de huid terechtkomt, ontstaat er een ontstekingsreactie. Hiermee vererger je de situatie dus alleen maar!”

Een pijnlijke onderhuidse puist kan dus het beste gewoon met rust gelaten te worden. “Wat ik altijd tegen patiënten zeg, is om van een afstand in de spiegel te kijken en dus niet met je neus tegen de spiegel aangedrukt, met fel licht… want dan zie je van alles en is het moeilijk er niet aan te zitten. Vergrootspiegels zijn helemaal uit den boze!” vertelt Marjolein Leenarts.

onderzoek Drs Leenarts puistje uitdrukken
Figuur 3: Als ik een puistje heb, druk ik hem uit

Behandelmogelijkheden

1 op de 3 Nederlanders denkt ten onrechte dat er geen behandeling is voor acne. Dit is net zo’n misverstand als de aanname dat acne wordt veroorzaakt door slechte hygiëne. Niets is minder waar; er zijn zelfs verschillende behandelopties mogelijk. Zo kan er behandeld worden met lokale middelen zoals crèmes of lotions die vitamine A-zuur, salicylzuur, benzoylperoxide of antibiotica bevatten. Deze crèmes hebben een peelende en/of ontstekingsremmende werking. Daarnaast bestaat er een (intensievere) behandeling in pilvorm.

Op de adviespagina over acne heeft Marjolein Leenarts over acne geschreven en onder andere behandelmogelijkheden en andere adviezen en tips verder toegelicht.

tabel 4 ‘Over acne kan je heen groeien’

Zon goed voor acne?

Wat Leenarts ook vaak onterecht hoort, is dat men denkt dat acne verbetert door de zon. Ook het onderzoek wijst uit dat maar liefst 70% van de participanten denkt verbetering te zien door de zon. Echter is dit bedrog.

“Dit lijkt alleen maar omdat de huid een bruiner kleurtje heeft dan gewoonlijk en dus de roodheid door de ontsteking iets minder zichtbaar wordt”, aldus Leenarts. “Er is geen wetenschappelijk bewijs dat de zon acne echt helpt te verbeteren. In tegenstelling; de hoornlaag van de huid wordt dikker waardoor er gemakkelijker mee-eters ontstaan. Deze zijn doorgaans het begin van een ontsteking. Ik zie dus juist vaak na de zomer patiënten met verergering van acne”.

onderzoek Drs Leenarts zon is goed voor acne
Figuur 5: Zon goed voor acne

Psychosociale effecten

“Acne kan een enorme impact hebben, het leidt bij veel patiënten tot schaamte en soms zelfs tot depressieve gevoelens. Ik zie dit ook dagelijks terug in mijn praktijk,” vertelt Marjolein Leenarts.

Uit eerder Amerikaans onderzoek is al gebleken dat acne patiënten niet altijd kunnen rekenen op steun uit hun omgeving. Maar liefst 41% van de respondenten voelt zich oncomfortabel in het bijzijn van iemand met acne in het openbaar en 44.6% wil iemand met acne liever niet aanraken. Ook in dit onderzoek dacht de helft van de mensen dat acne besmettelijk was.

Met de gegevens uit zowel het onderzoek van Leenarts als het Amerikaanse onderzoek in het achterhoofd, is het dan ook niet heel gek dat men het hebben van acne als zeer belastend ervaart. Zowel de Nederlandse Huisartsen Vereniging (NVH) als de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) beschrijven dat psychologische begeleiding een bijdrage kan leveren wanneer acne zorgt voor negatieve gevoelens.

Pukkelschaamte of #acnepositivity?

Gelukkig komen er steeds meer rolmodellen die met #skinpositivity allerlei huidproblemen bespreekbaar maken. Skin positivity is vooral vorig jaar erg populair geworden op social media. Men wilde niet meer alleen maar perfecte gezichten zien met gladde huidjes maar juist ook die kant waar je misschien minder trots op bent. Het doel is dan ook niet perse dolgelukkig te zijn met puistjes of acne littekens, maar wel het accepteren en vooral respecteren. Waar men eerst acne probeerde te verbergen door filters en photoshop, zie je nu veel vaker dat vrouwen onbewerkte foto’s laten zien.

Zo was blogger Em Ford met haar instagram Mypaleskin een van de eersten die haar ware huid durfde te laten zien en met 864.000 volgers is zij zeker een voorbeeld voor anderen. Vooralsnog zijn #acneproblems (300k) en #acnetreatment (650k) populairder maar wellicht maakt #acnepositivity (ruim 16k berichten) een inhaalslag.

Dermatoloog Leenarts: “Het zou mooi zijn, én het wordt de hoogste tijd, als bij een volgend onderzoek te concluderen valt dat acne patiënten minder negatieve gevoelens en een bredere maatschappelijke acceptatie ervaren.”