Huidverandering tijdens zwangerschap

In het kort

• Nieuwe moedervlekken ontstaan en sommige moedervlekken veranderen.
• Er is een veranderingen in de pigmentatie van je huid, je haardos wordt voller en nagels brozer.
• In het gezicht en op je lichaam kunnen rode vlekjes ontstaan, zogenaamde ‘spinnenkopjes’.
• Door het oprekken van de huid kan je striae, zwangerschapsstriemen, krijgen.
• Veel vrouwen met een atopische aanleg – een erfelijk bepaalde aanleg voor hooikoorts, astma en eczeem – krijgen last van eczeem, zwangerschapsjeuk of jeukende acne.

Verloop en klachten

Tijdens de zwangerschap verandert er veel. Wist je dat:

1. Er nieuwe moedervlekken ontstaan? Daarnaast kunnen bestaande moedervlekken ook donkerder en dikker worden.
2. Je een extra volle haardos hebt, enkel en alleen omdat er minder haren uitvallen dan normaal? Helaas vallen deze ‘extra’ haren alsnog enkele maanden na de zwangerschap uit.
3. Je gehele huid donkerder wordt? Vooral de huid rond de tepels en de lijn van je navel naar beneden. Deze lijn wordt ook wel een ‘zwangerschapsstreep’ genoemd.
4. Je nagels zachter en brozer zijn tijdens de zwangerschap?
5. Je handen vaak warm aanvoelen door de toegenomen bloedcirculatie in het lichaam en je hierdoor ook rode handpalmen krijgt?
6. Je tandvlees extra rood is en er een verhoogde kans is op tandvleesontsteking? Extra aandacht voor mondhygiëne dus!
7. Sommige vrouwen last hebben van overbeharing? Vooral in het gelaat, maar soms ook op armen, benen en rug kan je meer haargroei krijgen. De meeste van deze haren verdwijnen ongeveer zes maanden na de bevalling.
8. Er soms tientallen rode vlekjes, oftewel spinnenkopjes, in het gelaat en hals tevoorschijn komen? Ook deze verdwijnen meestal weer na de zwangerschap.
9. Ongeveer de helft van de zwangere vrouwen vochtophoping heeft bij de oogleden, in het gezicht en armen of benen? Dit is vooral ‘s ochtends bij het opstaan duidelijk en wordt wat minder in de loop van de dag. De oorzaak van het vocht in de voeten en benen ligt waarschijnlijk in de verhoogde druk in de bloedvaten (door toegenomen hoeveelheid bloed). De oorzaak van zwelling in het gezicht bij een normale zwangerschap is nog niet helemaal opgehelderd.
10. Striae of zwangerschapsstriemen de meest bekende en misschien wel meest gevreesde huidaandoening is?

Sommige van deze tien wist-je-datjes verdienen wel wat meer uitleg. Striae bijvoorbeeld! En de huid kan nog meer veranderingen laten zien tijdens de zwangerschap. Zo kan de zwangerschap sommige huidaandoeningen die je al hebt negatief of positief beïnvloeden. Maar ook zijn er huidziektes die specifiek tijdens de zwangerschap kunnen ontstaan.

Een droge huid of eczeem

Bij heel veel vrouwen met eczeemklachten of psoriasis kan het tijdens de zwangerschap ineens stukken beter gaan. Maar helaas kan zwangerschap er ook voor zorgen dat deze huidklachten juist enorm verergeren. Zeker bij een huidziekte als eczeem is de kans groter dat het verergert, dan dat het beter gaat.

Eczeem ontstaat vaak al vroeg in de zwangerschap: in het eerste of tweede trimester. Het uit zich in jeukende, rode, schilferende vlekjes of bultjes op de huid. Soms is het voldoende de huid goed in te smeren met een vette zalf, maar meestal is er ook een medicijn nodig of een hormoonzalf op recept.

Puistjes tijdens zwangerschap

Ook acne is een bekende huidziekte die vaak verergert als je zwanger bent. Dit komt door de toename van androgene hormonen. Gelukkig zijn er veilige behandelingen voor tijdens de zwangerschap, zoals lichte hormoonzalven of lichttherapie.

Maar het kan ook zijn dat je geen acne had, en nu toch ineens puistjes krijgt. Acne of rosacea kan de onderliggende oorzaak zijn. Gelukkig worden de puistjes na de zwangerschap meestal vanzelf minder.

Ook kan je last krijgen van jeukende acne. Dit is wel vrij zeldzaam. Het kan bij sommige vrouwen optreden in het tweede of derde trimester van de zwangerschap. De acne uit zich in kleine puistachtige bultjes die jeuken. Ze verschijnen op de schouders, rug, armen, borsten en buik. Gelukkig is de acne onschuldig en verdwijnt het weer spontaan, zo’n één tot twee maanden na de bevalling.

Blaasjes op de buik, armen en benen

Ontstaan er blaasjes op de buik rond de navel, en daarna op de armen en benen? Deze blaasjes wijzen op Herpes Gestationes: een hele zeldzame aandoening. Het heeft helemaal niets met het herpes virus te maken en wordt door dermatologen vaak ook Pemphigoid Gestationes genoemd. Het is een auto-immuunaandoening. Dat wil zeggen dat het eigen afweersysteem antistoffen aanmaakt tegen delen van het eigen lichaam. Wat heel typisch is voor deze aandoening, is het ontstaan van die blaasjes. Het is het belangrijk om naar de dokter te gaan, omdat er een verhoogde kans is op een laag geboortegewicht of vroeggeboorte. Behandeling zal meestal uit prednison bestaan.

Zwangerschap striae

Je krijgt het – of niet. Tegen het krijgen van striemen op je buik, borsten of bovenbenen kan je niet veel doen. Hoe ontstaat striae? Doordat je huid oprekt. Eigenlijk kan de huid de groei van jouw buik niet bijbenen. En dus scheurt het bindweefsel; de onderste laag van je huid. Dit zie je aan de striemen op je huid. De striemen zijn eerst paarsrood. In de loop van de tijd worden ze lichter en minder opvallend, maar helemaal verdwijnen doen ze nooit.

Een middel tegen striae is er helaas niet. Er zijn geen wetenschappelijk bewezen producten die de zwangerschapsstriemen voorkomen en er bestaat ook geen behandeling tegen striae. De mate waarin je striae ontwikkelt, hangt af van een aantal factoren. Zo heb je meer kans op striae als je op jonge leeftijd zwanger bent, als je een donker huidtype hebt en ook speelt genetische aanleg een rol.

Pigmentverandering

Pigmentverandering tijdens de zwangerschap merk je aan de subtiele, algehele donkere verkleuring van de huid. Ook gebieden die al meer pigment hebben – zoals de tepels, genitaliën, oksels en de binnenkant van de bovenbenen – kunnen donkerder worden. Het tepelhof wordt vaak ook wat groter (een donkere rand), ook wel een tweede tepelhof genoemd. Deze pigmentveranderingen ontstaan vaak al heel vroeg in de zwangerschap en zijn vaak wat duidelijker bij mensen met meer pigment. Na de bevalling gaat dit weer langzaam weg.

Zwangerschapsstreep

In het tweede trimester wordt de zogenaamde linea alba (letterlijk ‘witte lijn’) donkerder. Deze lijn loopt in het midden van je buik, over de navel naar beneden. Door die verkleuring heet de lijn in de zwangerschap linea negra, je raadt het al: ‘zwarte lijn’. Deze donkere lijn kan wel een centimeter breed zijn en is vooral prominent aanwezig onder de navel. Al enkele weken na je bevalling wordt deze lijn weer lichter. In sommige gevallen blijft de lijn altijd zichtbaar, bij andere vrouwen verdwijnt hij weer.

Zwangerschapsmasker

Een zwangerschapsmasker komt geregeld voor onder zwangere vrouwen. Het ontstaat door de reactie van de huid op hormonen. Bij vrouwen is er altijd sprake van ‘hormoonschommelingen’, dus variatie in de hoeveelheid hormonen. Daardoor kan een zwangerschapsmasker ook zomaar ontstaan, zonder dat een vrouw in verwachting is. Het zogenaamde masker bestaat uit grillige bruin gekleurde pigmentvlekken in het gelaat, die donkerder worden na zonblootstelling.

Spataderen

Spataderen (varicositas) kun je tijdens de zwangerschap krijgen door een verhoogde druk in de aderen in de benen en door het slapper worden van het bindweefsel. Omdat een deel van deze spataderen zich ook weer spontaan herstelt na de bevalling, is het niet zinvol om tijdens de zwangerschap onderzoeken te ondergaan. Het kan trouwens wel een halfjaar duren (na de bevalling) totdat de spataderen zijn verdwenen.

Soms kan het wel prettig zijn – als je bijvoorbeeld een staand beroep hebt – een recept voor elastische kousen te vragen bij je huisarts.

Zwanger en jeuk

Of je nu lichte of heftige jeuk hebt tijdens de zwangerschap, het is vervelend.  Zwangerschapsjeuk kan allerlei oorzaken hebben. Het kan door een droge huid of door bultjes komen, maar de oorzaak van lichte of heftige jeuk kan ook elders liggen: er is dan sprake van zwangerschapsjeuk zonder huidafwijkingen.

Jeuk met bultjes kan op alle momenten tijdens de zwangerschap ontstaan, maar meestal pas na de vierde maand. De jeuk is heftig en gaat in combinatie met verdikte, huidkleurige bultjes en korstjes. De bultjes zijn met name op de armen en benen te zien, maar soms ook op de buik. Het kan helemaal geen kwaad voor de baby, maar het is vanzelfsprekend erg vervelend voor de moeder. Een behandeling met medicijnzalven kan uitkomst bieden.

Wat ook best vaak voorkomt – meestal alleen tijdens de eerste zwangerschap – is de jeukende huiduitslag PUPPP: Pruritic Urticarial Papules en Plaques of Pregnancy. De uitslag ontstaat vrij laat in de zwangerschap, in het derde trimester. De PUPPP begint bijna altijd op de buik, vaak in de striemen van de striae. Daar zie je een soort galbultachtige plekken. Soms verspreiden deze zich naar de borsten, bovenbenen en armen. De vlekken komen nooit voor in het gezicht. Kort na de bevalling verdwijnt de uitslag weer.

Maar ook kan je last krijgen van zwangerschapsjeuk zónder huidafwijkingen. Een wat gevoeligere, jeukende huid tijdens de zwangerschap komt door de toegenomen bloedtoevoer naar de huid. Lichte jeuk is doorgaans niet iets zorgelijks. Maar wanneer de jeuk heftig wordt, is het verstandig een dokter te raadplegen.

Hevige jeuk kan namelijk een aanwijzing zijn voor een leveraandoening, namelijk galwegafvoerproblemen. Gal wordt door de lever geproduceerd en naar de darm vervoerd om eten verteren. Bij zwangerschapscholestase is de afvoer van deze galzouten niet goed, en daardoor ontstaat jeuk. Dit kan gevaarlijk zijn voor je baby en dus is het van belang een dokter te bezoeken, onder meer voor bloedonderzoek.

Bij zo’n heftige jeuk is aan de huid zelf niet zo veel te zien, behalve korstjes en bultjes die door het krabben zelf ontstaan. Deze vorm van jeuk ontstaat in het derde trimester en gaat soms gepaard met geelzucht; een gele huid en oogleden en donkergekleurde urine. De jeuk is heel heftig en blijft de hele zwangerschap. Je kan zelfs last hebben van enorm jeukende handpalmen en jeukende voetzolen. Eén tot twee dagen na de bevalling is alles weer verdwenen.

Aambeien tijdens de zwangerschap

En tot slot kan je tijdens de zwangerschap sneller last kan krijgen van aambeien. Meer hierover lees je op mijn adviespagina jeuk bij de anus & aambeien.

Behandeling

Zoals je begrijpt bestaat er geen specifieke behandeling om de huidverandering tijdens je zwangerschap te voorkomen. Je kunt wél extra aandacht geven aan je tandvlees, nagels, huid en je dikke buik.

Zwanger en zonnen

Zwanger in de zon? Net zoals iedereen moet je je goed beschermen in de zon. Soms wordt er gezegd dat als je goed genoeg smeert, je geen zwangerschapsmasker krijgt. Persoonlijk geloof ik hier niet in, je hebt aanleg voor een zwangerschapsmasker – of je hebt het niet. Wel is het zo dat als je een zwangerschapsmasker hebt, het extra belangrijk wordt je huid in te smeren. Omdat de bruine vlekken door de zon snel donkerder worden. Na de zwangerschap trekken de vlekken uit zichzelf weg, in sommige gevallen blijft het zwangerschapsmasker zichtbaar.

Dus … zwanger in de zon? Ga op het heetste van de dag uit de zon, draag een hoedje en smeer zonnebrandcrème. Je hebt als zwangere geen speciale zonnebrandcrème nodig. Kies er gewoon één met factor 30 die je prettig vindt, zodat je ook daadwerkelijk genoeg smeert!

Zwanger en striae

Wat te doen tegen striae? Wanneer heb je er meer kans op en wordt het minder? In mijn onderstaande vlog vertel ik erover.

Mijn tips

Tip 1

Zorg voor extra mondhygiëne om tandvleesontsteking te voorkomen. Grondig en dagelijks flossen of stokeren dus!

Tip 2

Om broze nagels te voorkomen kun je na een bad of douche mijn Droge Huid zalf op de nagels smeren.

Tip 3

Wat te doen tegen striae? Jammer genoeg bestaat er geen crème of olie die striae voorkomt. Wel vinden zwangeren het vaak fijn om de buik in te smeren om de huid soepel te houden. En daar is niks mis mee. Gebruik een lekker parfumvrij product, zoals mijn Huid & Massage olie.

Tip 4

Tegen de zwangerschapsjeuk die veroorzaakt wordt door een droge huid is het enige wat je kan doen: smeren met een crème. Bijvoorbeeld met mijn Herstellende Bodycrème. Op deze manier houd je je huid verzorgd en soepel.

Veelgestelde vragen

Heeft het zin om anti-striae crème te gebruiken?

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat speciale anti-striae producten ingrediënten bevatten die de vorming van striae voorkomen. Maar vaak vinden zwangeren het wel fijn om de buik in te smeren met een olie of crème. Hier is natuurlijk niks mis mee, en kan ook goed zijn voor de huid. Door te smeren houd je de huid soepel en in conditie. Dit kan ook helpen bij jeukende striae. Alleen striae honderd procent voorkomen, dat doe je er helaas niet mee …

Helpt een olie zoals amandelolie of kokosolie tegen striae?

Kokosolie of amandelolie tegen zwangerschapsstriemen helpen de huid soepel en verzorgd te houden. Toch is er, net zoals bij speciale striae crèmes, geen wetenschappelijk bewijs voor dat dit echt helpt.

Kunnen striae weggaan?

Vaak zijn striae eerst rood-paars en erg opvallend. Gelukkig worden striae in de loop der tijd lichter van kleur en echt een stuk minder zichtbaar! Dit kan wel een jaar duren.

Wat helpt tegen een droge huid / tepels tijdens de zwangerschap?

Smeer droge huid in met een vette zalf zoals mijn Droge Huid zalf. Vermijd producten met parfum of zeep.