Wat is gordelroos?

Gordelroos ontstaat door het varicella-zoster-virus, hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Na waterpokken blijft het virus slapend in je lichaam, in je zenuwbanen. Soms, bijvoorbeeld als je weerstand lager is, wordt het opnieuw actief en krijg je gordelroos.

Het begint vaak met tintelingen, pijn, of jeuk aan één kant van je lichaam. Daarna verschijnen rode vlekken en blaasjes. Binnen 7-10 dagen drogen de blaasjes op en vormen korstjes. De huid geneest meestal binnen 2-4 weken.

Hoe ontstaat gordelroos?

Wanneer het varicella-zoster-virus opnieuw actief wordt, kan dit komen door een verminderde weerstand. Dit gebeurt vaker:

• Bij ouderen, omdat hun immuunsysteem verzwakt.
• Bij mensen met een ziekte of door medicijnen die de afweer verminderen.
• In periodes van stress, wat je lichaam kwetsbaarder maakt.

De meeste Nederlanders krijgen als kind waterpokken en worden dan immuun voor een nieuwe waterpokkeninfectie. Maar het slapende virus kan later dus toch gordelroos veroorzaken.

Wist je dat…
Ongeveer 1 op de 3 mensen gordelroos krijgt in hun leven?

Is gordelroos besmettelijk?

Ja, maar niet op de manier die je misschien denkt. Je kunt iemand anders geen gordelroos geven. Wel kun je via het vocht uit de blaasjes iemand besmetten die nog nooit waterpokken heeft gehad. Bij hen veroorzaakt het waterpokken, geen gordelroos.

Hoe lang is gordelroos besmettelijk? Je bent niet meer besmettelijk zodra de blaasjes zijn ingedroogd. Dit gebeurt meestal binnen 7 tot 10 dagen.

Pas extra op bij contact met:

• Mensen met een lage weerstand (zoals kankerpatiënten).
• Zwangere vrouwen die nooit waterpokken hebben gehad.
• Pasgeboren baby’s.

De meest voorkomende klachten

Hoe weet je zeker dat je gordelroos hebt? Dit zijn de meest opvallende symptomen:

1. Rode uitslag met blaasjes: Groepjes vochtblaasjes verschijnen aan één kant van je lichaam. Ze kunnen jeuken en pijn doen.
2. Tintelingen of pijn vooraf: Vaak voel je eerst pijn, jeuk of een brandend gevoel, nog voordat de blaasjes ontstaan.
3. Hevige zenuwpijn: Vooral bij volwassenen is de pijn een veelvoorkomende klacht.
4. Korsten en genezing: Binnen 7-10 dagen drogen de blaasjes in en vormen ze korstjes. De huid geneest vaak volledig binnen 2 tot 4 weken.

Hoe herken je gordelroos?

Gordelroos valt op door huiduitslag aan één kant van je lichaam. Dit zijn de belangrijkste signalen:

• Groepjes blaasjes gevuld met vocht.
• Blaasjes verschijnen langs een zenuwbaan, zoals op je romp of gezicht.
• Tintelingen, pijn of jeuk voordat de blaasjes ontstaan.
• Rode vlekken die overgaan in korstjes na een paar dagen.

Heb je klachten in je gezicht, zoals bij je ogen of oren? Neem dan direct contact op met je huisarts. Dit kan extra zorg nodig hebben.

Vroege waarschuwingstekens

Gordelroos begint vaak met pijn, jeuk of een brandend gevoel aan één kant van je lichaam. Deze pijn kan scherp, stekend of kloppend zijn. De huid kan extreem gevoelig worden. Zelfs een lichte aanraking kan pijnlijk zijn.

De uitslag

Na een paar dagen verschijnen er rode vlekken die overgaan in met vocht gevulde blaasjes. Deze uitslag volgt meestal het pad van een zenuw, wat verklaart waarom het vaak aan één kant van het lichaam verschijnt, zoals op de romp, nek of gezicht.

• Rode huiduitslag: De rode vlekken veranderen in kleine, met vocht gevulde blaasjes die uiteindelijk openbreken en korstjes vormen.
• Blaasjes: Deze kunnen erg jeuken en pijn doen. Na ongeveer een week drogen de blaasjes op en vormen korstjes.

Algemene symptomen

Naast de lokale symptomen kun je ook last hebben van algemene klachten zoals:

• Koorts: Een lichte verhoging of koorts kan voorkomen.
• Vermoeidheid: Je kunt je moe en lusteloos voelen.
• Hoofdpijn: Sommige mensen ervaren hoofdpijn of een algemeen gevoel van malaise.

Soorten gordelroos en mogelijke complicaties

Gordelroos kan op verschillende plekken en manieren voorkomen. Dit kan leiden tot specifieke klachten:

• Gordelroos in het gezicht: Dit heet herpes zoster ophthalmicus. Het kan oogproblemen veroorzaken, zoals een ontsteking of schade aan het hoornvlies.
• Gordelroos in het oor: Dit kan leiden tot oorpijn, gehoorverlies of zelfs duizeligheid.
• Langdurige zenuwpijn: Sommige mensen houden na gordelroos maandenlang pijn. Dit heet postherpetische neuralgie en komt vooral voor bij ouderen.

Wat te doen tegen gordelroos?

Gordelroos geneest meestal vanzelf. Toch kunnen de klachten vervelend zijn, vooral de pijn. Hier zijn een paar tips:

1. Houd de huid schoon: Voorkom dat de blaasjes geïnfecteerd raken door goede hygiëne. Krab niet aan de blaasjes.
2. Verzorg de huid: Gebruik een verkoelende lotion, zoals de Verkoelende Lotion van Drs Leenarts, om je huid te kalmeren. Deze lotion droogt de blaasjes sneller in en zorgt voor verlichting van de jeuk.
3. Pijnbestrijding: Heb je veel pijn? Neem paracetamol. Bij hevige pijn kun je in overleg met je arts sterkere pijnstillers gebruiken.
4. Medicatie: Bij ernstige gevallen, bijvoorbeeld als de uitslag in je gezicht zit, kan een arts antivirale middelen voorschrijven zoals aciclovir. Dit verkort de duur van de klachten en vermindert de kans op complicaties.

Wanneer moet ik naar de huisarts?

Een huisarts inschakelen bij gordelroos is in de volgende gevallen verstandig:

1. Bij ernstige pijn of jeuk
   Als de pijn of jeuk niet te verdragen is en over-the-counter pijnstillers onvoldoende helpen.
2. Bij blaasjes in het gezicht of rond de ogen
   Gordelroos in het gezicht, met name rond de ogen, kan ernstige complicaties veroorzaken, zoals oogschade. Dit vereist direct medisch advies.
3. Bij een verzwakt immuunsysteem
   Als je een onderliggende aandoening hebt die je immuunsysteem aantast, zoals kanker, HIV, of als je medicijnen gebruikt die het immuunsysteem onderdrukken (bijvoorbeeld prednison).
4. Bij uitbreiding van de uitslag
   Als de uitslag zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam dan het oorspronkelijke gebied.
5. Als je jonger bent dan 50 jaar
   Gordelroos komt vaker voor bij ouderen. Bij jongere mensen kan het wijzen op een onderliggende oorzaak die nader onderzocht moet worden.
6. Bij koorts of je je erg ziek voelt
   Als je naast de huiduitslag ook koorts hebt of je algeheel slecht voelt.
7. Als de gordelroos niet geneest of verergert
   Wanneer de klachten langer dan 10 dagen aanhouden zonder verbetering.

De huisarts kan indien nodig antivirale middelen voorschrijven (zoals aciclovir) om de duur en ernst van de symptomen te verminderen, vooral als je er vroeg bij bent (binnen 72 uur na het verschijnen van de uitslag).

Vergeet niet : bij twijfel is het altijd beter om contact op te nemen met je huisarts.

Tip van dermatoloog Marjolein Leenarts

• Huidverzorging:
  Houd de blaasjes schoon en voorkom krabben om infecties te vermijden. Gebruik een verkoelende lotion, zoals de Verkoelende Lotion van Drs Leenarts, om je huid te kalmeren. Dit cosmetische product verzorgt de huid, verkoelt en droogt de blaasjes sneller in.
• Blijf gezond:
  Zorg voor een goede weerstand door gezond te eten en stress te vermijden.
• En onthoud: Gordelroos kan vervelend zijn, maar is gelukkig meestal onschuldig en geneest vanzelf. Wil je je huid verzorgen tijdens deze periode? Kijk eens naar de producten van Drs Leenarts. Heb je nog vragen of twijfels? Neem dan contact op met je huisarts.